خشکسالی
خشکسالی، اگر چه در اغلب قلمروهای آب و هوایی از مداری تا توندرا حاصل میگردد، اما زمینه گسترش و میدان آن بهدلیل حساسیت سیستمهای سینوپتیک جوی اغلب در اقالیم نیمهخشک و نیمهمرطوب نواحی معتدله و مداری اتفاق میافتد (صمدی بروجنی و ابراهیمی، 1389). ولی نکته مهم آن است که در هر سال، تمامی مناطق جهان درگیر خشکسالی نیستند و این به معنای عدم همزمانی وقوع خشکسالی در کلیه مناطق جهان است (صمدی بروجنی و ابراهیمی، 1389). همین امر میتواند فرصتی باشد که بتوان خشکسالیها را در سطح جهانی مدیریت کرد و مانع از وقوع خشکسالیهای اقتصادی و اجتماعی در سطح جهان شد. لازمه آن نیز وجود یک هماهنگی در مدیریت تولید غذا و کالا است، بهطوری که مایحتاج مناطق درگیر خشکسالی از تولیدات مناطق دیگر تامین شود (صمدی بروجنی و ابراهیمی، 1389). درک ویژگیهای اصلی خاکها و مسیری که آنها توسط فرآیندهای خاص شکل میگیرند اهمیت زیادی دارد(کریمپور ریحان و کیانیان، 1387). از این رو میتوان گفت که در بین بلایای طبیعی متعدد تهدید کننده انسان و محیطزیست، خشکسالی هم از نظر فراوانی وقوع و هم از نظر میزان خسارت در رتبه اول قرار داشته تا جایی که عمده تلاش کشورها و سازمانهای تحت مدیریت سازمان ملل، برای رفع کمبودهای غذایی جوامع مواجه با خشکسالی صرف میگردد (صمدی بروجنی و ابراهیمی، 1389). با توجه به ابعاد چندگانه و وسیع خشکسالی، صاحبنظران تعاریف مختلفی از خشکسالی ارائه کردهاند که به شرح زیر دستهبندی میشود (صمدی بروجنی و ابراهیمی، 1389):
خشکسالی هواشناسی، خشکسالی هیدرولوژیکی، خشکسالی کشاورزی، خشکسالی اقتصادی و اجتماعی.
اقلیم زمین بهوسیله عمل مقابل و پیچیده نیروهای حاکم مشخص میشود. علیرقم اینکه بهگسترده قادریم ماهیت این نیروها را درک کنیم در بعضی موارد میتوان آنها را اندازهگیری کرد و ماهیت آنها را از نظر جزییات فیزیکی و ریاضی مشخص کنیم. با قرار دادن همه آنها در کنار هم حالت واقعی اقلیم جهانی مشخص میشود (کریمپور ریحان و همکاران، 1388).
- ۹۸/۱۲/۰۳